Een grappig taaltje
´Grappig taaltje hé,´ zegt de Nederlandse toerist in het voorbijgaan wanneer ik me na het ontbijt in een Kaapstads hotel verdiep in de zaterdagbijlage van Die Burger. ´t Is gewoon een táál hoor,´ antwoord ik enigszins knorrig terug. De toerist houdt vol: ´Nou ja, je zou toch kunnen zeggen dat Afrikaans een primitief soort Nederlands is.´ ´Net zo primitief als Nederlands, Duits, Frans en noem maar op,´ knor ik weer terug en de toerist druipt af.
Bij Nederlanders die voor het eerst geconfronteerd worden met Afrikaans overheersen indrukken als ´grappig´, ´leuk´, ´primitief´ en nog zo wat neerbuigende of minzame observaties. In een oppervlakkig en slordig geschreven geschiedenisboek over Zuid-Afrika door de Franse journalist Dominique Lapierre (aanbevolen door prinses Irene) beschrijft deze het Afrikaans ook als een primitieve taal. Hoezo Franse arrogantie, maar dit terzijde.
Kan de taal van gelauwerde dichters als Ingrid Jonker, Elisabeth Eybers en schrijvers als Etienne van Heerden, Coetzee, Breytenbach, Deon Meyer en noem maar op, de taal die door Adriaan van Dis de hemel in wordt geprezen, primitief zijn? Kan een taal überhaupt primitief zijn ? Natuurlijk geeft een vreemde taal in de oren van anderssprekenden een bepaalde indruk en dus vinden wij Duits gestructureerd en basaal, het Frans zangerig en kittig en is het Engels cool. Of dat laatste alleen maar vanwege de allesoverheersende aanwezigheid van het Engels in de wereld is, of dat Engels inderdaad intrinsiek een aantrekkingskracht heeft op anderssprekenden, is een vraag die ik hier niet beantwoorden kan.
Taal is de expressie van de ziel. Daarom is een moedertaal zo belangrijk, omdat je in je moedertaal kunt denken, voelen, zingen, ruziemaken en liefhebben. Probeer maar eens emotioneel en heetgebakerd ruzie te maken of gepassioneerd lief te hebben in een aangeleerde taal. Tien tegen één dat je niet altijd de juiste woorden kunt vinden, en dus teruggrijpt op woorden of uitdrukkingen uit je moedertaal. Ik spreek uit ervaring.
Maar wat nou zo fantastisch is, is dat taal een levend iets is en voortdurend in beweging. Sommige talen lijken op elkaar omdat ze in het verleden één waren. Ga je terug in het verleden dan concludeer je dat het Frans, Spaans en Italiaans uit het Latijn zijn ontstaan, en het Duits en Nederlands bijvoorbeeld uit een oervorm van het Germaans. Zo twijfel ik er niet aan dat er over honderd jaar twee, drie of vier soorten Engels worden gesproken: het Brits-Engels, het Amerikaans, het Australisch en nog zo wat vormen van Engels. In de aanbevolen talen voor Windows en andere computertoepassingen wordt al gevraagd of je voor het Brits-Engels of Amerikaans-Engels kiest. Maar het is natuurlijk een onmiskenbaar en zeer groot voordeel dat Amerikanen, Britten en Australiers hebben dat ze bijna all over the World meteen in hun moedertaal kunnen praten en alleen maar hier en daar wat kleine misverstanden zullen hebben. En die suffe Nederlanders? Ik kan u verzekeren dat het een verademing is om in Zuid-Afrika met journalisten, zakenmensen, wetenschappers en vrienden gewoon in het Nederlands en Afrikaans te converseren. Met hier en daar een misverstand, dat wel, maar dat hoort er gewoon bij.
- Posted in: Geen categorie
